Zoë en One’sy van Bonte Was: ‘Wie controleert de media? Nou, wij!’

In Bonte Was Podcast bespreken Zoë Papaikonomou en One’sy Muller mediamissers en -opstekers. Op gebied van diversiteit en inclusie gaat er volgens hen nog teveel mis. Welke misser of opsteker is het duo het meeste bijgebleven? Is er verbetering op gebied van mediamissers? Zoë en One’sy vertellen.

Hoe is het idee voor Bonte Was Podcast ontstaan?

Zoë: “Het idee kwam voort uit mijn boek ‘Heb Je Een Boze Moslim Voor Mij?‘ In die tijd ‘herontmoette’ ik One’sy en werden we vrienden. We vonden het allebei zonde als alle verhalen over mediamissers die in het boek worden verteld, verloren gaan. We wilden ermee door, maar wisten niet hoe. Zo ontstond het idee voor Bonte Was.”

One’sy: “Met gasten hebben we het over diversiteit en inclusie en of het gebrek daaraan in de media. In eerste instantie hebben we dat gedaan aan de hand van thema’s. De eerste aflevering ging bijvoorbeeld over hoe er over mannen versus vrouwen wordt geschreven.”

Zoë: “Mediakritische programma’s zijn heel belangrijk. Die zijn er niet zoveel en de meesten hebben een vrij ‘witte blik’. We vinden juist dat de media daar scherp op gehouden moet worden, want de media zijn heel machtig. En wie controleert hen? Nou wij!”

In de podcast bespreken One’sy en Zoë onderwerpen met betrekking tot diversiteit en inclusie. Wat is het verschil tussen die twee?

Zoë: “Diversiteit ís er. De samenleving is al divers; want we zijn allemaal verschillend. In de podcast letten we heel erg op hoe er wordt geschreven over kenmerken die mensen verschillend maken, zoals kleur, afkomst, religie en gender. Wie zitten er aan tafel bij een talkshow en wie worden er vergeten (of actief uitgesloten)? Inclusie gaat over gedrag: ‘Hoe ga je met diversiteit om?’ Hoe zorg je dat die verschillen als gelijkwaardig worden gezien?”

One’sy: “Allereerst door je er bewust van te zijn dat je niet alwetend bent. Jij als persoon benadert dingen vanuit een bepaald perspectief en niemand is objectief. Als je als mediamaker een bepaalde mening hebt, moet je je er bewust van zijn dat een ander een andere mening kan hebben.”

Zoë: “Het is moeilijk om hier een beknopt antwoord op te geven, want er zijn zoveel dingen die je kunt doen. Als je het klein en praktisch wil houden; kijk naar jezelf en je eigen vooroordelen. Wees open om te leren, zie jezelf niet als beter dan de ander en verhef jezelf ook niet boven een ander. Wees bewust dat je misschien wel tot de norm behoort en dingen die voor jou normaal zijn, niet voor iedereen normaal zijn.”

Welke mediamisser uit de podcast is jullie het meeste bijgebleven?

One’sy: “Veel, maar wat als eerste in me opkomt is dat mediabedrijven altijd enorm verbaasd zijn over de werkcultuur. Dat ze dan reageren met ‘Wij zijn enorm geschrokken van…’ de zelfreflectie ontbreekt daarbij totaal.”

Zoë: “Voor mij was dat een voorbeeld van vorig jaar uit de podcast, toen deed talkshow Op1 verslag vanuit Ter Apel. Daar zaten heel veel gevluchte mensen in mensonterende omstandigheden die buiten moesten slapen. Op1 zette hun talkshowtafel pal voor het asielzoekerscentrum. En terwijl zij daar zaten te praten, zag je in beeld allemaal gevluchte mensen achter hekken. Ik vond dat een heel pijnlijk maar typerend beeld van hoe wij media maken. Dit laat zo duidelijk zien wat de verhoudingen in het land en de wereld zijn. Ik krijg er nog steeds kippenvel van als ik eraan denk.

Is er verbetering op gebied van mediamissers sinds het begin van de podcast?

One’sy: Ja, een mooi voorbeeld is dat een krant heeft besloten om te stoppen met het woord blank. Dat vind ik een mooie ontwikkeling. Er komt steeds meer ruimte voor andere perspectieven en verhalen. Het feit dat iemand een podium krijgt, is nog niet genoeg, dus het hangt er nog wel vanaf wié het podium krijgt. Maar het feit dat iemand de ruimte krijgt, is al heel fijn. Wat ook belangrijk is: het valt of staat niet met een diverse redactie. In de eerste aflevering van Bonte Was hebben wij een T-shirt uitgereikt aan tijdschrift Tina, omdat zij heel diverse strips in hun tijdschrift hebben, terwijl daar een vrij witte redactie zit. Het is heel belangrijk dat alles wat meer kleur krijgt, maar dat pleit niemand vrij om er nu al mee aan de slag te gaan.

Zoë: “Het gaat langzaamaan wel beter met representatie voor de schermen, nu achter de schermen nog! En we hebben het EIN DE LIJK – ook in de media – over onveilige werkvloeren en specifiek machtsmisbruik.”

 Wat is jullie toekomstdroom voor Bonte Was?

One’sy: “Dat er meer mediamakers naar luisteren en er iets van opsteken, of bewust worden en in ieder geval aan zelfreflectie gaan doen. Maar daarnaast willen we de luisteraar tools geven om kritisch naar media te kijken. Alles wat we doen en zeggen is met de intentie om mensen er iets mee te laten opsteken. Niet als een docent, maar meer op de manier van ‘Oh, zo had ik er nog nooit over nagedacht!.’”

Tiplijst

Iedere aflevering geven One’sy en Zoë tips voor films, podcasts, boeken, etc. Wat zijn de ultieme tips van het duo?

1. BOEK

Zoë: On Being Included van Sara Ahmed. “Geeft inzicht in hoe onderwijsinstituten misbruik maken van termen als diversiteit en inclusie door ze vooral te noemen maar er niet daadwerkelijk mee aan de slag te gaan.”

2.       ARTIKEL

One’sy: Het taaldossier van OneWorld. “Daarin vind je meerdere artikelen waarin wordt uitgelegd dat bepaalde woorden en termen niet meer worden gebruikt vanwege de koloniale connotatie. Ook bevat het dossier validistische termen als idioot en gek, en info over hoe je transpersonen aanspreekt.”

3.       PODCAST

Zoë: Bims de Podcast “Grappig, actueel, kritisch, herkenbaar en ik ben dol op hun reels op Instagram (die vast van Tiktok komen, maar daar ben ik te oud voor). Herkenbaar voor een in Amsterdam (in mijn geval Noord en Oost) opgegroeide, bi-culturele 41-jarige (ik ben net zo oud als Soundos en Edson).”

4.       PERSOON

One’sy: Jillian Emanuels. “Deze pedagoog geeft onder meer informatie en workshops over antiracistisch opvoeden en deelt daar veel over op Instagram.”

5.       TV SERIE/FILM:

Zoë: Sex Education – Netflix. “De serie waarvan ik wilde dat ik ‘m 25 jaar geleden had kunnen kijken toen ik puber was. Een goed geschreven serie over een middelbare school in Engeland met zeer gemixte cast (op alle fronten) waar seks op een open en humoristische manier wordt besproken.”